Rook jij tijdens het werk?

Rokers en niet-rokers hebben op de werkvloer vaak onderlinge irritatie. Niet-rokers klagen steen en been en vragen zich af waarom rokers zo vaak van hun plek af mogen om binnen in het rookhok of buiten een sigaret op te steken, terwijl niet-rokers maar ‘doorbuffelen‘. Maar rokers brengen daar als verweer tegen dat het om de kwaliteit van het geleverd werk gaat en niet om de kwantiteit. Sommige rokers claimen dat roken het concentratievermogen verhoogt en ook de , hersenefficiëntie, werksnelheid, geheugen en nauwkeurigheid verbetert. Wetenschappelijk bewezen is dit niet, maar vele rokers beargumenteren dat in minder effectieve tijd achter het bureau er meer gedaan wordt. Maar hoe zit het nu precies met de rookregels op de werkvloer?

Tabakswet

Sinds de invoering van de Tabakswet in januari 2004 heeft iedereen in Nederland recht op een rookvrije werkplek. De Tabakswet verplicht alle werkgevers om maatregelen te nemen die ervoor zorgen dat werknemers hun werk kunnen doen zonder dat ze worden gehinderd door rook van sigaretten, pijp, sigaar of welk tabaksproduct dan ook.

Sinds juli 2008 geldt dit ook voor werknemers in de horeca, sport, kunst en cultuur. De uitzondering die tot die tijd gold voor deze sectoren werd daarmee opgeheven. Ook in bedrijfsauto’s geldt een algeheel rookverbod.

Sinds oktober 2014 is er weer een uitbreiding van de Tabakswet doorgevoerd: kleine horecabedrijven zonder personeel moeten sinds die tijd ook volledig rookvrij zijn. De uitzonderingsregeling die tot die tijd gold voor kleine horecabedrijven is daarmee ook opgeheven.

Speciale rookruimtes

Veel bedrijven hebben sinds de invoering van de Tabakswet een rookvrije ruimte ingericht. Dit is een vorm van schappelijkheid naar de rokers toe, want in tegenstelling tot wat veel mensen nog denken, is een werkgever niet verplicht om een (binnen)rookruimte te hebben. Meer en meer bedrijven zijn gestopt met rookruimtes omdat de ventilatie en het rookafvoersysteem toch vaak te wensen over liet en niet-rokers klaagden over ‘stankoverlast’ (de tijd van ‘Roken, we komen er samen wel uit‘ is reeds lang verstreken!).

Hoe zit het met e-sigaretten?

In de Tabakswet staat precies vermeld wat er onder tabaksproducten wordt verstaan, maar het is simpel gezegds zo dat het producten betreft waar tabak in zit. Een e-sigaret bevat geen tabak en dus vallen e-sigaretten niet onder de Tabakswet. Op grond van die Tabakswet kunnen e-sgaretten dus niet verboden worden op de werkplek. Maar, e-sigarettenrokers, opgelet:

Werkgevers hebben andere mogelijkheden dan alleen de Tabakswet om e-sigaretten te verbieden, zij hebben namelijk het zogenaamde instructierecht. Dit betekent dat werkgevers, binnen de grenzen van het toelaatbare, het recht hebben om werknemers te ‘instrueren’ hoe zij hun werk moeten uitvoeren en wat binnen de onderneming wel en niet mag. Op basis van dit instructierecht mag een werkgever het roken van een e-sigaret op de werkplek dus wel verbieden. Sterker nog, een werkgever mag op basis van het instructierecht een algeheel rookverbod instellen tijdens werktijd.

Al kan dat niet tijdens pauzes. Als werknemers tijdens een (niet door de werkgever doorbetaalde) pauze een sigaret, sigaar of pijp willen roken, dan kan een werkgever dat niet verbieden. Wat iemand buiten werktijd doet is gelukkig nog steeds aan die persoon zelf. Maar, rokers opgelet maar weer, werkgevers hebben wel zeggenschap over hun bedrijfsterrein. En als een werkgever besluit dat er een algeheel rookverbod op het gehele bedrijfsterrein geldt, dan zullen werknemers zich daar aan moeten houden en buiten het bedrijfsterrein hun rokertje moeten opsteken.

Rokers en niet-rokers hebben natuurlijk wel evenveel recht op pauze

De discussie die bij de intro al ter sprake kwam over het aantal effectieve uren achter de desk tussen rokers en niet-rokers, draagt niet echt bij aan een goede werksfeer. In goed overleg kan een werkgever regels opstellen waarbij bijvoorbeeld een aantal korte pauzes per dag wordt toegestaan voor zowel rokers als niet-rokers. De één rookt dan een sigaret, terwijl de ander een kop thee of koffie neemt. Op die manier houdt een werkgever de onderlinge verhoudingen tussen rokers en niet-rokers op een goed niveau. Daarnaast is gebleken dat een aantal korte pauzes op een dag de arbeidproductiviteit en concentratie verhogen, wat zorgt voor meer inspiratie en betere prestaties.

Regels vastleggen

Om zoveel mogelijk ‘gedoe’ te voorkomen is het verstandig dat werkgevers en bedrijven de regels voor het roken en de pauzes vastleggen. Dat kan bijvoorbeeld door deze in het personeelshandboek te zetten. Zo weten rokers en niet-rokers waar ze aan toe zijn en door de hierboven genoemde korte breaks te bepalen en vast te leggen, wordt naast duidelijkheid óók de interactie ‘van het bureau af’ gestimuleerd tussen de werknemers. Ongeacht of het nu rokers of niet-rokers zijn.

En een goede interactie onder het personeel stimuleert weer goede verstandhoudingen, minder onderlinge stress en komt weer betere prestaties ten goede.